Opérateur laplacien vectoriel

Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.

Article d'analyse vectorielle
Champ vectorielChamp scalaire
Objets d'étude
Champ vectoriel Champ scalaire
Équation aux dérivées partielles
de Laplace de Poisson
Opérateurs
Nabla Gradient
Rotationnel Divergence
Laplacien scalaire Bilaplacien
Laplacien vectoriel D'alembertien
Théorèmes
de Green de Stokes
de Helmholtz de flux-divergence
du gradient du rotationnel

En analyse vectorielle, le laplacien vectoriel est un opérateur différentiel pour les champs vectoriels.

[modifier] Expressions

Le laplacien d'un champ vectoriel \vec A est un champ vectoriel défini par :

\vec\Delta \vec A = \overrightarrow\operatorname{grad}\left(\operatorname{div}\vec A\right) - \overrightarrow\operatorname{rot}\left(\overrightarrow\operatorname{rot}\vec A\right) = \vec\nabla^2\vec A

En coordonnées cartésiennes, il correspond au laplacien scalaire de chacune des composantes du champ vectoriel :

\vec\Delta \vec A = \begin{bmatrix}\Delta A_x\\\Delta A_y\\\Delta A_z\end{bmatrix} = 
\begin{bmatrix} \frac{\partial^2 A_x}{\partial x^2} + \frac{\partial^2 A_x}{\partial y^2} + \frac{\partial^2 A_x}{\partial z^2} \\ \frac{\partial^2 A_y}{\partial x^2} + \frac{\partial^2 A_y}{\partial y^2} + \frac{\partial^2 A_y}{\partial z^2} \\ \frac{\partial^2 A_z}{\partial x^2} + \frac{\partial^2 A_z}{\partial y^2} + \frac{\partial^2 A_z}{\partial z^2} \end{bmatrix}

En coordonnées cylindriques, il donne :

\vec\Delta \vec A = \begin{bmatrix} \frac{\partial^2 A_r}{\partial r^2} + \frac{1}{r^2} \frac{\partial^2 A_r}{\partial \theta^2} + \frac{\partial^2 A_r}{\partial z^2} + \frac{1}{r} \frac{\partial A_r}{\partial r} - \frac{2}{r^2} \frac{\partial A_\theta}{\partial \theta} - \frac{A_r}{r^2} \\ \frac{\partial^2 A_\theta}{\partial r^2} + \frac{1}{r^2} \frac{\partial^2 A_\theta}{\partial \theta^2} + \frac{\partial^2 A_\theta}{\partial z^2} + \frac{1}{r} \frac{\partial A_\theta}{\partial r} + \frac{2}{r^2} \frac{\partial A_r}{\partial \theta} - \frac{A_\theta}{r^2} \\ \frac{\partial^2 A_z}{\partial r^2} + \frac{1}{r^2} \frac{\partial^2 A_z}{\partial \theta^2} + \frac{\partial^2 A_z}{\partial z^2} + \frac{1}{r} \frac{\partial A_z}{\partial r} \end{bmatrix}

Et pour finir, en coordonnées sphériques, il s'écrit :

\vec\Delta \vec A = \begin{bmatrix} 
\frac{1}{r} \frac{\partial^2 (r \cdot A_r)}{\partial r^2} + \frac{1}{r^2} \frac{\partial^2 A_r}{\partial \theta^2} + \frac{1}{r^2 \cdot \sin^2 \theta} \frac{\partial^2 A_r}{\partial \phi^2} + \frac{\cot \theta}{r^2} \frac{\partial A_r}{\partial \theta} - \frac{2}{r^2} \frac{\partial A_\theta}{\partial \theta} - \frac{2}{r^2 \cdot \sin \theta} \frac{\partial A_\phi}{\partial \phi} - \frac{2A_r}{r^2} - \frac{2 \cot \theta}{r^2} A_\theta \\
\frac{1}{r} \frac{\partial^2 (r \cdot A_\theta)}{\partial r^2} + \frac{1}{r^2} \frac{\partial^2 A_\theta}{\partial \theta^2} + \frac{1}{r^2 \cdot \sin^2 \theta} \frac{\partial^2 A_\theta}{\partial \phi^2} + \frac{\cot \theta}{r^2} \frac{\partial A_\theta}{\partial \theta} - \frac{2}{r^2} \frac{\cot \theta}{\sin \theta} \frac{\partial A_\phi}{\partial \phi} + \frac{2}{r^2} \frac{\partial A_r}{\partial \theta} - \frac{A_\theta}{r^2 \cdot \sin^2 \theta} \\
\frac{1}{r} \frac{\partial^2 (r \cdot A_\phi)}{\partial r^2} + \frac{1}{r^2} \frac{\partial^2 A_\phi}{\partial \theta^2} + \frac{1}{r^2 \cdot \sin^2 \theta} \frac{\partial^2 A_\phi}{\partial \phi^2} + \frac{\cot \theta}{r^2} \frac{\partial A_\phi}{\partial \theta} + \frac{2}{r^2 \cdot \sin \theta} \frac{\partial A_r}{\partial \phi} + \frac{2}{r^2} \frac{\cot \theta}{\sin \theta} \frac{\partial A_\theta}{\partial \phi} - \frac{A_\phi}{r^2 \cdot \sin^2 \theta}
\end{bmatrix}

[modifier] Applications

Le laplacien vectoriel est présent :

[modifier] Voir aussi

Autres langues