Mollusca (classification phylogénétique)

Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.

Sommaire

[modifier] Introduction

Cette page a pour objet de présenter un arbre phylogénétique des Mollusca, c’est-à-dire un arbre mettant en lumière les relations évolutives complexes (relations groupes ancestraux - groupes descendants) existantes entre les différents organismes vivants, ou taxa, constituant ce groupe. Du fait de ses méthodes nouvelles basées sur la biologie moléculaire, la phylogénie, science récente à l'origine de la classification phylogénétique du vivant, est en plein essor et parfois en contradiction avec l'ancienne classification classique, majoritairement basée, elle, sur des critères morphologiques et physiologiques. Aussi, certains points particuliers font parfois encore l'objet de débats au sein de la communauté scientifique. L'objectif, s'il y a lieu, est également de présenter ces derniers ici.
Cet arbre présente aussi bien les organismes encore existants aujourd'hui que les groupes éteints (incluant les groupes fossiles).

[modifier] Arbre phylogénétique

Le symbole renvoie à la partie de l'arbre phylogénétique de l'évolution immédiatement supérieure. Le signe renvoie à la classification phylogénétique du groupe considéré.

[modifier] Arbre résumé


└─o Molluscamorpha
  ├─o Tullimonsterida (éteint)
  └─o Mollusca
    ├─o Neomeniomorpha ou Solenogastres
    │ ├─o Pholidoskepia
    │ ├─o Neomeniida ou Neomeniamorpha
    │ ├─o Sterrofustia
    │ └─o Cavibelonia
    └─o
      ├─o Caudofoveata
      │ ├─o Limifossorida ou Scutopodidae
      │ └─o Chaetodermomorpha
      └─o Testaria ou Eumollusca
        ├─o Polyplacophora
        │ ├─o Septemchitonida (éteint)
        │ └─o
        │   ├─o Chelonida (éteint)
        │   └─o Neoloricata
        │     └─o Chitonida
        │       ├─o Acanthochitonina
        │       └─o Ischnochitonina
        └─o Conchifera
          ├─o Tryblidiida
          └─o Ganglioneura
            ├─? Stenothecoida (éteint)
            │
            ├─o Bivalvia 
            │
            └─o Helcionelloida
              ├─o
              │ ├─o
              │ │ ├─o Rostroconchia
              │ │ │ ├─o Ribeirioida (éteint)
              │ │ │ └─o Conocardioida (éteint)
              │ │ └─o Scaphopoda
              │ │   ├─o Gadilida
              │ │   └─o Dentaliida
              │ ├─? Cricoconarida (éteint)
              │ │
              │ └─o Cephalopoda 
              │
              └─o
                ├─o Paragastropoda (éteint)
                │ ├─o Pelagiellida (éteint)
                │ └─o Mimospirida (éteint)
                └─o Gastropodiformes
                  │
                  └─o Gastropoda 

[modifier] Arbre développé


└─o Molluscamorpha
  ├─o Tullimonsterida (éteint)
  └─o Mollusca
    ├─o Neomeniomorpha ou Solenogastres
    │ ├─o Pholidoskepia
    │ │ ├─o Meiomeniidae
    │ │ ├─o Dondersiidae
    │ │ ├─o Sandalomeniidae
    │ │ ├─o Gymnomeniidae
    │ │ ├─o Lepidomeniidae
    │ │ └─o Macellomeniidae
    │ ├─o Neomeniida ou Neomeniamorpha
    │ │ ├─o Neomeniidae
    │ │ └─o Hemimeniidae
    │ ├─o Sterrofustia
    │ │ ├─? Heteroherpiidae
    │ │ ├─o Phyllomeniidae
    │ │ └─o Imeroherpiidae
    │ └─o Cavibelonia
    │   ├─o Rhopalomeniidae
    │   ├─o Acanthomeniidae
    │   ├─o Amphimeniidae
    │   ├─o Simrothiellidae
    │   ├─o Drepanomeniidae
    │   ├─o Strophomeniidae
    │   ├─o Proneomeniidae
    │   ├─o Epimeniidae
    │   ├─o Syngenoherpiidae
    │   ├─o Rhipidoherpiidae
    │   └─o Pararrhopaliidae
    │     ├─o Eleutheromeniinae
    │     ├─o Pararrhopaliinae
    │     ├─o Lophomeniinae
    │     └─? Halomeniinae
    └─o
      ├─o
      │ ├─o Acaenoplax (éteint)
      │ └─o Caudofoveata
      │   ├─o Limifossorida ou Scutopodidae
      │   └─o Chaetodermomorpha
      │     ├─o Prochaetodermatidae
      │     └─o Chaetodermatidae
      └─o Testaria ou Eumollusca
        ├─o Polyplacophora
        │ ├─o Mattheviidae (éteint)
        │ ├─o Septemchitonida (éteint)
        │ └─o
        │   ├─o Chelonida (éteint)
        │   └─o Neoloricata
        │     ├─o Lepidopleuridae
        │     ├─o Scanochitonida (éteint)
        │     └─o Chitonida
        │       ├─o Choriplacidae
        │       ├─o Acanthochitonina
        │       │ ├─o Mopaliidae
        │       │ ├─o Tonicellidae
        │       │ ├─o Cryptoplacidae
        │       │ └─o Acanthochitonidae
        │       │   ├─o Acanthochitoninae
        │       │   └─o Cryptochitoninae
        │       └─o Ischnochitonina
        │         ├─o Schizochitonidae
        │         │ ├─o Loricinae
        │         │ └─o Schizochitoninae
        │         ├─o Chitonidae
        │         │ ├─o Acanthopleurinae
        │         │ ├─o Toniciinae
        │         │ └─o Chitoninae
        │         └─o
        │           ├─o Ischnochitonidae
        │           ├─o Callistoplacidae
        │           ├─o Callochitonidae
        │           ├─o Chaetopleuridae
        │           └─o Lepidochitonidae
        └─o Conchifera
          ├─o Tryblidiida
          │ ├─o Tryblidiidae (éteint)
          │ ├─o Neopilinidae
          │ ├─o Monoplacophoridae
          │ └─o Laevipilinidae
          └─o Ganglioneura
            ├─? Stenothecoida (éteint)
            │
            ├─o Bivalvia 
            │
            └─o Helcionelloida
              ├─o
              │ ├─o
              │ │ ├─o
              │ │ │ ├─o Heraultipegma (éteint)
              │ │ │ └─o Watsonella (éteint)
              │ │ └─o
              │ │   ├─o
              │ │   │ ├─o Taurangia (éteint)
              │ │   │ └─o Pseudomyona (éteint)
              │ │   └─o
              │ │     ├─o Rostroconchia (éteint)
              │ │     │ ├─o Ribeirioida (éteint)
              │ │     │ └─o Conocardioida (éteint)
              │ │     │   ├─o Eopteriidae (éteint)
              │ │     │   └─o Conocardiidae (éteint)
              │ │     └─o Scaphopoda
              │ │       ├─o Gadilida
              │ │       │ ├─? Siphonodentaliidae
              │ │       │ ├─o Entalinidae
              │ │       │ └─o
              │ │       │   ├─o Pulsellidae
              │ │       │   └─o
              │ │       │     ├─o Wemersoniellidae
              │ │       │     └─o Gadilidae
              │ │       └─o Dentaliida
              │ │         ├─? Eboreidentidae
              │ │         ├─? Omniglyptidae
              │ │         ├─o Gadilinidae
              │ │         └─o
              │ │           ├─o
              │ │           │ ├─o Calliodentaliidae
              │ │           │ └─o Rhabdidae
              │ │           └─o
              │ │             ├─o Fustiariidae
              │ │             └─o Dentaliidae
              │ │               ├─o Antalinae
              │ │               └─o Dentaliinae
              │ ├─? Cricoconarida (éteint)
              │ └─o 
              │   ├─o Yochelcionellidae (éteint)
              │   │
              │   └─o Cephalopoda 
              │
              ├─? Palaeacmaeidae (éteint)
              ├─o
              │ ├─o Helcionellidae (éteint)
              │ └─o
              │   ├─o Scenellidae (éteint)
              │   └─o Kiringella (éteint)
              └─o
                ├─o Coreospiridae (éteint)
                ├─o Euomphalopsis (éteint)
                ├─o Paragastropoda (éteint)
                │ ├─o Pelagiellida (éteint)
                │ └─o Mimospirida (éteint)
                │   ├─o Onychochilidae (éteint)
                │   ├─o Yangtzespiriidae (éteint)
                │   └─o Cliospiridae (éteint)
                │     ├─o Cliospirinae (éteint)
                │     ├─o Trochoclisinae (éteint)
                │     └─o Atracurinae (éteint)
                ├─? Hypselloconidae (éteint)
                └─o Gastropodiformes
                  ├─o Cyrtonellidae (éteint)
                  └─o
                    ├─o Chippeaella (éteint)
                    └─o
                      ├─o Strepsodiscidae (éteint)
                      ├─o Tropidodiscidae (éteint)
                      │
                      └─o Gastropoda 
Tonicella lineata (chiton)
Tonicella lineata (chiton)
Octopus vulgaris (Poulpe commun) (Croatie)
Octopus vulgaris (Poulpe commun) (Croatie)
Sepioloidea lineolata (Seiche)
Sepioloidea lineolata (Seiche)
Ammonite fossile
Ammonite fossile
Antalis vulgaris (dentale)
Antalis vulgaris (dentale)
Flabellina iodinea (Nudibranchia)
Flabellina iodinea (Nudibranchia)
Limax cinereoniger (Pulmonata, Limacidae)
Limax cinereoniger (Pulmonata, Limacidae)
Helix pomatia (Pulmonata, Helicidae)
Helix pomatia (Pulmonata, Helicidae)
Conus textile (Conidae)
Conus textile (Conidae)
Bivalves
Bivalves
Tridacna gigas (Tridacnidae)
Tridacna gigas (Tridacnidae)

[modifier] Débat scientifique relatif à la phylogénie des Mollusca

[modifier] En savoir plus

[modifier] Sources bibliographiques de référence

[modifier] Autres sources bibliographiques

  • D. C. Campbell, 2000. Molecular evidence on the evolution of the Bivalvia. Geological Society, London, Special Publications 177, 31-46.
  • G. Steiner, S. Hammer, 2000. Molecular phylogeny of the Bivalvia inferred from 18S rDNA sequences with particular reference to the Pteriomorphia. Geological Society, London, Special Publications 177, 11-29.

[modifier] Sources internet

[modifier] Liens internes

Autres langues