Gnathostomata (classification phylogénétique)

Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.

Sommaire

[modifier] Introduction

Cette page a pour objet de présenter un arbre phylogénétique des Gnathostomata, c’est-à-dire un arbre mettant en lumière les relations évolutives complexes (relations groupes ancestraux - groupes descendants) existantes entre les différents organismes vivants, ou taxa, constituant ce groupe. Du fait de ses méthodes nouvelles basées sur la biologie moléculaire, la phylogénie, science récente à l'origine de la classification phylogénétique du vivant, est en plein essor et parfois en contradiction avec l'ancienne classification classique, majoritairement basée, elle, sur des critères morphologiques et physiologiques. Aussi, certains points particuliers font parfois encore l'objet de débats au sein de la communauté scientifique. L'objectif, s'il y a lieu, est également de présenter ces derniers ici.
Cet arbre présente aussi bien les organismes encore existants aujourd'hui que les groupes éteints (incluant les groupes fossiles).

[modifier] Arbre phylogénétique

Le symbole renvoie à la partie de l'arbre phylogénétique de l'évolution immédiatement supérieure. Le signe renvoie à la classification phylogénétique du groupe considéré.

[modifier] Arbre résumé


└─o Gnathostomata
  │
  ├─o Placodermi (éteint) 
  └─o
    ├─o Chondrichthyes 
    │
    └─o Teleostomi
      ├─o Acanthodii (éteint)
      └─o Osteichthyes ou Euteleostomi
        │
        ├─o ACTINOPTERYGII 
        │
        └─o Sarcopterygii
          ├─o Coelacanthimorpha ou Actinistia
          └─o
            ├─o Dipnoi 
            └─o Tetrapoda
              │
              ├─o AMPHIBIA ou Lepospondyli 
              └─o
                ├─o Temnospondyli (éteint) 
                └─o Reptiliomorpha
                  └─o Cotylosauria
                    │
                    └─o AMNIOTA 

[modifier] Arbre développé


└─o Gnathostomata
  │
  ├─o Placodermi (éteint) 
  └─o
    ├─o Chondrichthyes 
    │
    └─o Teleostomi
      ├─o Acanthodii (éteint)
      │ ├─o Lupopsyrus (éteint)
      │ └─o
      │   ├─o Ischnacanthiformes (éteint)
      │   │ ├─o Poracanthodidae (éteint)
      │   │ └─o Ischnacanthidae (éteint)
      │   └─o
      │     ├─o Acanthodiformes (éteint)
      │     │ ├─o Mesacanthidae (éteint)
      │     │ └─o
      │     │   ├─o Cheiracanthidae (éteint)
      │     │   └─o Acanthodidae (éteint)
      │     └─o Climatiiformes (éteint)
      │       ├─o Euthacanthidae (éteint)
      │       └─o
      │         ├─o Climatiida (éteint)
      │         │ ├─o Gyracanthidae (éteint)
      │         │ └─o Climatiidae (éteint)
      │         └─o Diplacanthida (éteint)
      │           ├─o Culmacanthidae (éteint)
      │           ├─o Tetanopsyridae (éteint)
      │           └─o Diplacanthidae (éteint)
      │
      └─o Osteichthyes ou Euteleostomi
        │
        ├─o ACTINOPTERYGII 
        │
        └─o Sarcopterygii
          ├─? Onychodontiformes (éteint)
          └─o
            ├─o Coelacanthimorpha ou Actinistia
            │ ├─o Miguashaidae (éteint)
            │ └─o
            │   ├─o Diplocercidae (éteint)
            │   └─o
            │     ├─? Euporosteidae (éteint)
            │     ├─o Hadronectoridae (éteint)
            │     └─o
            │       ├─o Rhabdodermatidae (éteint)
            │       └─o
            │         ├─o Laugiidae (éteint)
            │         ├─o Granbergia (éteint)
            │         └─o
            │           ├─o Whiteiidae (éteint)
            │           └─o Coelacanthiformes
            │             ├─o Coelacanthidae (éteint)
            │             └─o
            │               ├─o Mawsoniidae (éteint)
            │               └─o Latimeriidae
            └─o Rhipidistia ou Choanata
              ├─o Dipnomorpha
              │ ├─o Porolepiformes (éteint)
              │ │ ├─o Porolepidae (éteint)
              │ │ └─o Holoptychidae (éteint)
              │ └─o Dipnoiformes
              │   ├─o Powichthyidae (éteint)
              │   └─o
              │     ├─o Youngolepidae (éteint)
              │     │
              │     └─o Dipnoi 
              │
              └─o Tetrapodomorpha
                ├─o Kenichthys
                └─o
                  ├─o Rhizodontiformes (éteint)
                  │ ├─o Gooloogongia (éteint)
                  │ └─o
                  │   ├─o Notorhizodon (éteint)
                  │   ├─? Sauripteridae (éteint)
                  │   └─o Rhizodontidae (éteint)
                  └─o Osteolepiformes
                    ├─o Osteolepididae (éteint)
                    ├─o Thysanolepidae (éteint)
                    └─o
                      ├─o Megalichthyidae (éteint)
                      └─o
                        ├─o Medoevia (éteint)
                        └─o
                          ├─o Canowindridae (éteint)
                          └─o
                            ├─o Gyroptychius (éteint)
                            └─o
                              ├─o Tristichopteridae (éteint)
                              └─o
                                ├─o Parapanderichthys (éteint)
                                ├─o Panderichthyidae (éteint)
                                └─o
                                  ├─o Elpistostegidae (éteint)
                                  ├─o Livoniana (éteint)
                                  └─o Stegocephalia
                                    ├─o Elginerpetonidae (éteint)
                                    └─o
                                      ├─? Densignathus (éteint)
                                      ├─o
                                      │ ├─o Ventastega (éteint)
                                      │ └─o Metaxugnathus (éteint)
                                      └─o
                                        ├─? Sinostega (éteint)
                                        ├─o Acanthostegidae (éteint)
                                        └─o
                                          ├─o Ichthyostegidae (éteint)
                                          └─o
                                            ├─o Hynerpeton (éteint)
                                            └─o
                                              ├─? Tulerpeton (éteint)
                                              └─o
                                                ├─o Whatcheeriidae (éteint)
                                                └─o
                                                  ├─o Crassigyrinidae (éteint)
                                                  └─o
                                                    ├─o Eoherpetontidae (éteint)
                                                    └─o
                                                      ├─o Embolomeri (éteint)
                                                      │ ├─o Anthracosauridae (éteint)
                                                      │ └─o
                                                      │   ├─o Proterogyrinidae (éteint)
                                                      │   └─o
                                                      │     ├─o Eogyrinidae (éteint)
                                                      │     └─o Archeriidae (éteint)
                                                      └─o
                                                        ├─o Gephyrostegidae (éteint)
                                                        └─o Tetrapoda
                                                          ├─o
                                                          │ ├─o Westlothiana (éteint)
                                                          │ │
                                                          │ └─o AMPHIBIA ou Lepospondyli  
                                                          └─o
                                                            ├─o
                                                            │ ├─o
                                                            │ │ ├─o Colosteidae (éteint)
                                                            │ │ └─o Baphetoidea (éteint)
                                                            │ │   ├─o Loxommatidae ou Baphetidae (éteint)
                                                            │ │   └─o Spathicephalidae (éteint)
                                                            │ │
                                                            │ └─o Temnospondyli (éteint) 
                                                            │
                                                            └─o Reptiliomorpha
                                                              ├─? Caerorhachidae (éteint)
                                                              └─o
                                                                ├─? Solenodonsauridae (éteint)
                                                                ├─? Tokosauridae (éteint)
                                                                ├─? Chroniosuchidae (éteint)
                                                                ├─o Seymouriamorpha (éteint)
                                                                │ ├─o Urumqia (éteint)
                                                                │ ├─o Utegenia (éteint)
                                                                │ ├─o Kotlassiidae (éteint)
                                                                │ └─o
                                                                │   ├─o Discosauriscidae (éteint)
                                                                │   └─o
                                                                │     ├─o Ariekanerpeton (éteint)
                                                                │     └─o Seymouriidae (éteint)
                                                                └─o Cotylosauria
                                                                  ├─o Diadectomorpha (éteint)
                                                                  │ ├─? Tseajaiidae (éteint)
                                                                  │ └─o
                                                                  │   ├─o Limnoscelidae (éteint)
                                                                  │   └─o Diadectidae (éteint)
                                                                  │
                                                                  └─o AMNIOTA 
Requin pèlerin (Cetorhinus maximus, Chondrichthyes, Cetorhinidae)
Requin pèlerin (Cetorhinus maximus, Chondrichthyes, Cetorhinidae)
Chirurgien (Ctenochaetus hawaiiensis, Osteichthyes, Actinopterygii, Acanthuridae), à Hawaii
Chirurgien (Ctenochaetus hawaiiensis, Osteichthyes, Actinopterygii, Acanthuridae), à Hawaii
Dipneuste (Neoceratodus forsteri, Sarcopterygii, Dipnoi)
Dipneuste (Neoceratodus forsteri, Sarcopterygii, Dipnoi)
Litoria infrafrenata (Amphibia, Hylidae)
Litoria infrafrenata (Amphibia, Hylidae)
Iguana iguana (Lepidosauria, Iguanidae)
Iguana iguana (Lepidosauria, Iguanidae)
Velociraptor (Dinosauria, Theropoda)
Velociraptor (Dinosauria, Theropoda)
Pic noir (Dryocopus martius, Aves, Picidae) au nid
Pic noir (Dryocopus martius, Aves, Picidae) au nid
Aix galericulata (Aves, Anatidae)
Aix galericulata (Aves, Anatidae)
souris commune  (Mus Musculus, Mammalia, Muridae)
souris commune (Mus Musculus, Mammalia, Muridae)
Lionne d'Afrique (Panthera leo, Mammalia, Felidae)
Lionne d'Afrique (Panthera leo, Mammalia, Felidae)
Dauphin bleu et blanc (Stenella coeruleoalba, Mammalia, Cetacea)
Dauphin bleu et blanc (Stenella coeruleoalba, Mammalia, Cetacea)

[modifier] Débat scientifique relatif à la phylogénie des Gnathostomata

[modifier] En savoir plus

[modifier] Sources bibliographiques de référence

[modifier] Autres sources bibliographiques

[modifier] Sources internet

[modifier] Liens internes