Nematoda (classification phylogénétique)

Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.

Sommaire

[modifier] Introduction

Cette page a pour objet de présenter un arbre phylogénétique des Nematoda, c’est-à-dire un arbre mettant en lumière les relations évolutives complexes (relations groupes ancestraux - groupes descendants) existantes entre les différents organismes vivants, ou taxa, constituant ce groupe. Du fait de ses méthodes nouvelles basées sur la biologie moléculaire, la phylogénie, science récente à l'origine de la classification phylogénétique du vivant, est en plein essor et parfois en contradiction avec l'ancienne classification classique, majoritairement basée, elle, sur des critères morphologiques et physiologiques. Aussi, certains points particuliers font parfois encore l'objet de débats au sein de la communauté scientifique. L'objectif, s'il y a lieu, est également de présenter ces derniers ici.
Cet arbre présente aussi bien les organismes encore existants aujourd'hui que les groupes éteints (incluant les groupes fossiles).

[modifier] Arbre phylogénétique

[modifier] Arbre résumé


└─o Nematoda
  ├─o Enoplea
  │ ├─o Enoplia
  │ │ ├─o Triplonchida
  │ │ └─o Enoplida
  │ └─o Dorylaimia
  │   ├─o Trichocephalida
  │   │ ├─o Trichinellida
  │   │ └─o Dioctophymatida
  │   └─o
  │     ├─o
  │     │ ├─o Mermithida
  │     │ ├─? Muspiceida
  │     │ └─o Mononchida
  │     └─o Dorylaimida
  └─o Chromadorea
    ├─? Desmoscolecida
    ├─o Chromadorida
    └─o
      ├─o Desmodorida
      └─o
        ├─o Monhysterida
        └─o 
          ├─o Araeolaimida
          └─o
            ├─o Plectida
            └─o Rhabditida ou Secernentea
              ├─o Spirurina
              │ ├─o Dracunculoidea
              │ ├─o Gnathostomatophora
              │ └─o
              │   ├─o Oxyuridomorpha
              │   └─o
              │     ├─o Rhigonematomorpha
              │     ├─o Spiruromorpha
              │     └─o Ascaridomorpha
              └─o
                ├─o Myolaimina
                └─o
                  ├─o Tylenchina
                  │ ├─o Panagrolaimomorpha
                  │ ├─o Cephalobomorpha
                  │ └─o Tylenchomorpha
                  └─o Rhabditina
                    ├─o Diplogasteromorpha
                    ├─o Bunonematomorpha
                    └─o Rhabditomorpha
                      └─o Strongylida

[modifier] Arbre développé


└─o Nematoda
  ├─o Enoplea
  │ ├─o Enoplia
  │ │ ├─o Triplonchida
  │ │ │ ├─o Tripylina
  │ │ │ ├─o Diphtherophorina
  │ │ │ │ ├─o Diphtherophoridae
  │ │ │ │ └─o Trichodoridae
  │ │ │ └─o Tobrilina
  │ │ │   ├─o Prismatolaimidae
  │ │ │   └─o Tobrilidae
  │ │ └─o Enoplida
  │ │   ├─o Oncholaimina
  │ │   │ ├─o Oncholaimidae
  │ │   │ ├─o Eurystominidae
  │ │   │ └─o Symplocostomatidae
  │ │   ├─o Ironina
  │ │   ├─o Campydorina
  │ │   ├─o Tripyloidina
  │ │   ├─o Alaimina
  │ │   └─o
  │ │     ├─o Trefusiina
  │ │     └─o Enoplina
  │ │       ├─o Oxystominoidea
  │ │       │ ├─o Paroxystominidae
  │ │       │ └─o Oxystominidae
  │ │       └─o Enoploidea
  │ │         ├─o Enoplidae
  │ │         ├─o Lauratonematidae
  │ │         ├─o Leptosomatidae
  │ │         ├─o Phanodermatidae
  │ │         └─o Thoracostomopsidae
  │ └─o Dorylaimia
  │   ├─o Trichocephalida
  │   │ ├─o Trichinellida
  │   │ └─o Dioctophymatida
  │   └─o
  │     ├─o
  │     │ ├─? Isolaimiidae
  │     │ ├─o Mermithida
  │     │ │ ├─o Mermithidae
  │     │ │ └─o Tetrodonematidae
  │     │ ├─? Muspiceida
  │     │ │ ├─o Muspiceidae
  │     │ │ ├─o Robertdollfusidae
  │     │ │ └─o Phlyctainophoridae
  │     │ └─o Mononchida
  │     │   ├─o Bathyodontina
  │     │   │ ├─o Bathyodontidae
  │     │   │ └─o Mononchulidae
  │     │   └─o Mononchina
  │     │     ├─o Mononchidae
  │     │     ├─o Mylonchulidae
  │     │     ├─o Cobbonchidae
  │     │     ├─o Anatonchidae
  │     │     └─o Iotonchusidae
  │     └─o Dorylaimida
  │       ├─o Nygolaimina
  │       │ ├─o Nygolaimidae
  │       │ ├─o Nygolaimellidae
  │       │ ├─o Aetholaimidae
  │       │ └─o Campydoridae
  │       └─o Dorylaimina
  │         ├─o Encholaimidae
  │         ├─o Actinolaimoidea
  │         │ ├─o Actinolaimidae
  │         │ ├─o Brittonematidae
  │         │ ├─o Carcharolaimidae
  │         │ └─o Trachypleurosidae
  │         ├─o Belondiroidea
  │         │ ├─o Belondiridae
  │         │ ├─o Roqueidae
  │         │ ├─o Dorylaimellidae
  │         │ ├─o Oxydiridae
  │         │ └─o Mydonomidae
  │         └─o Dorylaimoidea
  │           ├─o Dorylaimidae
  │           ├─o Longidoridae
  │           ├─o Tylencholaimellidae
  │           ├─o Tylencholaimidae
  │           ├─o Leptonchidae
  │           └─o Belonenchidae
  └─o Chromadorea
    ├─? Desmoscolecida
    │ ├─o Desmoscolecidae
    │ └─o Greeffiellidae
    ├─o Chromadorida
    │ ├─o Chromadoroidea
    │ ├─o Chromadoridae
    │ │ ├─o Hypodontolaimidae
    │ │ ├─o Microlaimidae
    │ │ └─o Spirinidae
    │ └─o Cyatholaimina
    │   ├─o Cyatholaimidae
    │   ├─o Comesomatidae
    │   └─o Choanolaimoidea
    │     ├─o Choanolaimidae
    │     ├─o Selachinematidae
    │     └─o Ethmolaimidae
    └─o
      ├─o Desmodorida
      │ ├─o Desmodorina
      │ │ ├─o Desmodoridae
      │ │ ├─o Ceramonematidae
      │ │ └─o Monoposthiidae
      │ └─o Draconematina
      │   ├─o Epsilonematidae
      │   └─o Draconematoidea
      │     ├─o Draconematidae
      │     └─o Prochaetosomatidae
      └─o
        ├─o Monhysterida
        │ ├─o Linhomoeidae
        │ ├─o Siphonolaimidae
        │ └─o Monhysteroidea
        │   ├─o Monhysteridae
        │   ├─o Scaptrellidae
        │   ├─o Sphaerolaimidae
        │   ├─o Xyalinidae
        │   └─o Meyliidae
        └─o 
          ├─o Araeolaimida
          │ ├─o Tripyloididae
          │ └─o Araeolaimina
          │   ├─o Axonolaimidae
          │   ├─o Camacolaimidae
          │   └─o Araeolaimoidea
          │     ├─o Araeolaimidae
          │     ├─o Cylindrolaimidae
          │     ├─o Diplopeltidae
          │     └─o Rhabdolaimidae
          └─o
            ├─o Plectida
            │ ├─o Plectidae
            │ ├─o Leptolaimidae
            │ ├─o Haliplectidae
            │ └─o Bastianiidae
            └─o Rhabditida ou Secernentea
              ├─o Teratocephalidae
              │ ├─o Metateratocephalinae
              │ └─o Teratocephalinae
              ├─o Spirurina
              │ ├─o Dracunculoidea
              │ │ ├─o Anguillicolidae
              │ │ ├─o Dracunculidae
              │ │ └─o Philometridae
              │ ├─o Gnathostomatophora
              │ └─o
              │   ├─o Oxyuridomorpha
              │   │ ├─o Thelastomatidae
              │   │ └─o Oxyuroidea
              │   │   ├─o Heteroxynematidae
              │   │   └─o Oxyuridae
              │   └─o
              │     ├─o Rhigonematomorpha
              │     ├─o Spiruromorpha
              │     │ ├─o Diplotriaenidae
              │     │ ├─o Habronematidae
              │     │ ├─o Physalopteridae
              │     │ ├─o Cystidicolidae
              │     │ ├─o Thelaziidae
              │     │ └─o Filarioidea
              │     │   ├─o Onchocercidae
              │     │   └─o Setariidae
              │     └─o Ascaridomorpha
              │       ├─o Cosmocercoidea
              │       │ ├─o Cosmocercidae
              │       │ └─o Kathlaniidae
              │       ├─o Heterakoidea
              │       │ ├─o Ascaridiidae
              │       │ ├─o Aspidoderidae
              │       │ └─o Heterakidae
              │       └─o Ascaridoidea
              │         ├─o Anisakidae
              │         ├─o Ascarididae
              │         ├─o Heterocheilidae
              │         ├─o Raphidascarididae
              │         └─o Toxocaridae
              └─o
                ├─o Myolaimina
                └─o
                  ├─o Brevibuccidae
                  ├─o Tylenchina
                  │ ├─o Panagrolaimomorpha
                  │ │ ├─o Alloionematidae
                  │ │ ├─o Chambersiellidae
                  │ │ ├─o Panagrolaimidae
                  │ │ ├─o Steinernematidae
                  │ │ └─o Strongyloidida
                  │ ├─o Cephalobomorpha
                  │ └─o Tylenchomorpha
                  │   ├─o Allantonematidae
                  │   ├─o Aphelenchoidea
                  │   │ ├─o Aphelenchidae
                  │   │ └─o Seinuridae
                  │   ├─o Aphelenchoididae
                  │   ├─o Hemicycliophoridae
                  │   ├─o Parasitylenchidae
                  │   ├─o Sphaerulariidae
                  │   └─o
                  │     ├─o Criconematoidea
                  │     │ ├─o Criconematidae
                  │     │ └─o Tylenchulidae
                  │     │   ├─o Paratylenchulinae
                  │     │   └─o Tylenchulinae
                  │     ├─o Neotylenchoidea
                  │     │ ├─o Ecphyadophoridae
                  │     │ └─o Nothotylenchidae
                  │     ├─o Sphaerularioidea ou Neotylenchidae
                  │     └─o Tylenchoidea
                  │       ├─o Anguinidae
                  │       ├─o Belonolaimidae
                  │       ├─o Heteroderidae
                  │       │ ├─o Cryphoderinae
                  │       │ ├─o Heteroderinae
                  │       │ ├─o Meloidoderinae
                  │       │ └─o Punctoderinae
                  │       ├─o Hoplolaimidae
                  │       │ ├─o Hoplolaiminae
                  │       │ ├─o Rotylenchoidinae
                  │       │ └─o Rotylenchulinae
                  │       ├─o Meloidogynidae
                  │       ├─o Pratylenchidae
                  │       │ ├─o Nacobbinae
                  │       │ ├─o Pratylenchinae
                  │       │ └─o Radopholinae
                  │       └─o Tylenchidae
                  │         ├─o Atylenchinae
                  │         ├─o Boleodorinae
                  │         ├─o Psilenchinae
                  │         └─o Tylenchinae
                  └─o Rhabditina
                    ├─o Diplogasteromorpha
                    │ ├─o Diplogasteridae
                    │ ├─o Neodiplogasteridae
                    │ └─o Pseudodiplogasteridae
                    ├─o Bunonematomorpha
                    └─o Rhabditomorpha
                      ├─? Drilonematidae
                      ├─? Odontopharyngidae
                      ├─o Rhabditoidea
                      │ ├─o Diploscapteridae
                      │ ├─o Heterorhabditidae
                      │ ├─o Rhabdiasidae
                      │ └─o Rhabditidae
                      │   ├─o Mesorhabditinae
                      │   ├─o Peloderinae
                      │   ├─o Protorhabditinae
                      │   └─o Rhabditinae
                      └─o Strongylida
                        ├─o Ancylostomatidae
                        │ ├─o Ancylostomatinae
                        │ └─o Bunostominae
                        ├─o Heligmosomidae
                        ├─o Metastrongyloidea
                        │ ├─o Angiostrongylidae
                        │ ├─o Crenosomatidae
                        │ ├─o Filaroididae
                        │ ├─o Metastrongylidae
                        │ ├─o Pseudaliidae
                        │ ├─o Syngamidae
                        │ └─o Protostrongylidae
                        │   ├─o Elaphostrongylinae
                        │   ├─o Muellerinae
                        │   └─o Varestrongylinae
                        ├─o Molineidae
                        ├─o Strongyloidea
                        │ ├─o Chabertiidae
                        │ ├─o Cloacinidae
                        │ └─o Strongylidae
                        └─o Trichostrongyloidea
                          ├─o Amidostomatidae
                          ├─o Cooperiidae
                          ├─o Dictyocaulidae
                          ├─o Dromaeostrongylidae
                          ├─o Haemonchidae
                          │ ├─o Haemonchinae
                          │ └─o Ostertagiinae
                          ├─o Heligmonellidae
                          ├─o Heligmosomatidae
                          └─o Trichostrongylidae
                            ├─o Libyostrongylinae
                            └─o Trichostrongylinae
Le nématode du soja
Le nématode du soja
Paragordius tricuspidatus (Nematomorpha)
Paragordius tricuspidatus (Nematomorpha)
Le nématode Spinochordodes tellinii parasitant un insecte orthoptère (Meconema thalassinum, Orthoptera)
Le nématode Spinochordodes tellinii parasitant un insecte orthoptère (Meconema thalassinum, Orthoptera)
Ascaris lumbricoides, un des plus nématodes du monde
Ascaris lumbricoides, un des plus nématodes du monde

[modifier] Débat scientifique relatif à la phylogénie des Nematoda

La classification classique, en se basant sur des données morphologiques et physiologiques, classe les nématodes dans l'embranchement des némathelminthes, faisant ainsi un rapprochement avec l'embranchement des plathelminthes. Mais les analyses génétiques, et notamment l'analyse des gènes codant la sous-unité d'ARN 18S ru ribosome, ont prouvées que les nématodes étaient à milles lieues des plathelminthes, et préfère donc les classer avec dans le groupe des ecdysozoaires, parallèlement aux panarthropodes, qui comprennent notamment les mollusques et les insectes.

[modifier] En savoir plus

[modifier] Sources bibliographiques de référence

[modifier] Autres sources bibliographiques

[modifier] Sources internet

[modifier] Liens internes